Drie wijdingskruizen

titel van het werk

Drie wijdingskruizen

beschrijving

In deze kerk zijn opvallend veel wijdingskruizen geschilderd. De redenen hiervoor zijn onduidelijk. Waarschijnlijk werden de ruimte of enige objecten door een kerkelijke beambte gewijd. Dit vond plaats na een verbouwing van de kerk, of bij het in gebruik nemen van een nieuw altaar of religieuze voorwerpen. Het wijdingskruis zou hiervan het aantoonbare restant kunnen zijn. Een datering van de wijdingskruizen is vrijwel onmogelijk te maken, omdat er weinig aanknopingspunten zijn. Er zou gezocht zou kunnen worden in de geschiedenis van de kerk; hiervoor kan onder meer een grondig bouwhistorisch onderzoek uitkomst bieden.
Maten wijdingskruisen resp. 40 x 35 cm, 40 x 40 cm en 35 x 40 cm.

Wanneer men de kerk binnentreedt, zijn op de westmuur van de eerste travee, in de zogenoemde voorkerk, restanten van een schildering aan te treffen. Het lijkt hier te gaan om een fragment van een wijdingskruis. Te zien is het rechter gedeelte van een cirkelvorm met daaruit ontspringende plantenmotieven, geschilderd in zwarte lijnen. Enkele delen van het plantenmotief zijn verdwenen, op deze plaatsen is de schildering bijgewerkt.
Links van de schildering bevindt zich een ingekraste cirkelvorm waarin twee verticale grijze lijnen geschilderd zijn. Het is onwaarschijnlijk dat deze inkrassing bij de schildering behoort, omdat deze iets lager op de muur is geplaatst en omdat er reliëfverschil te zien is: de pleisterlaag waarop de schildering is aangebracht is ongeveer 1,5 cm dikker dan de laag waarop de inkrassing is aangebracht.

In het preekgedeelte van het schip bevindt zich aan de noordzijde, onder de boogaanzet van de gordelboog die de derde en vierde travee van elkaar scheidt, een tweede wijdingskruis. De rode oker achtergrond is bewaard gebleven, enkele lacunes hierin zijn bijgewerkt en de zwarte pigmenten zijn oorspronkelijk. De verflaag is hard en lijkt één geheel te vormen met de muur. De schilderingen kunnen aangebracht zijn in de a-frescotechniek of in een van de tussenvormen van a-secco- en a-frescotechnieken.

Aan de noordzijde, onder de boogaanzet van de gordel- boog tussen de vijfde travee en het koor, bevindt zich een derde wijdingskruis, geschilderd in zwarte lijnen op een rode oker achtergrond. Dit kruis is wat betreft vorm en kleur identiek aan het eerste. maar de afmetingen van beide voorstellingen verschillen. Het derde wijdingskruis is een ronde cirkel in rode oker met zwarte contouren. In de armen van het kruis bevinden zich uitsparingen in witte bladvormen met zwarte contouren. In de bladvormen zijn vage zwarte lijnen te herkennen als bladnerven. Van de rode oker achtergrond is de onderste helft bewaard gebleven; hier zijn lacunes bijgewerkt in een arceertechniek. De bovenste helft van de achtergrond is niet bewaard gebleven waardoor hier de pleisterlaag te zien is. De zwarte pigmenten zijn oorspronkelijk.

rode oker en zwart op kalk

type schildering

muurschildering

uniek id

RM8518MU2

gebouw waarin muurschildering zich bevindt

Johanneskerk te Weidum

onderdeel van ruimte of grotere schildering

schip

specificering locatie

onder de boogaanzet van de gordelboog tussen de vijfde travee en het koor aan de noordzijde

onder de boogaanzet van de gordelboog tussen de derde en vierde travee aan de noordzijde

op de westmuur van de eerste travee

orientatie - nozw

NL noord

NL west

interieur of exterieur

nl interieur

opmerking bij datering

onbekend

motief

NL tekens

heeft onderdeel (bv. tekens)

wijdingskruisen

beschreven in bron

Aldus is opgeschilderd. Middeleeuwse muurschilderingen in Friese kerken 1100 - 1600

hoogte in cm

40

breedte in cm

40

bron gegevens muurschildering

Aldus is opgeschilderd. Middeleeuwse muurschilderingen in Friese kerken 1100 - 1600