Uniek ID

RM40295

Mariakerk

naam gebouw

Mariakerk

Rijksmonumentnummer

40295

algemene beschrijving muurschilderingen

nl Ca. 1275: wanden rood met witte voegen, nissen wit gepleisterd, die in benedenzone met geschilderde omlijsting; gewelven met baksteen-imitatie en dambord-patronen; in en om sluitringen plantmotieven en gestileerde figuurtjes (1-4). In 1ste kwart 15de eeuw: kerk wit gepleisterd, rode ranken in schip, figurale schilderingen in nissen koor en schip, imitatie-baksteen op ribben, bogen en wandpijlers (5-7). Na bouw nieuwe koor (2de helft 15de eeuw) beschildering met bloemranken in koor en schip; nu ook in koor baksteen-imitatie op ribben, bogen en wandpijlers; Laatste Oordeel op noordwand schip, waartoe een venster werd dichtgemetseld; heiligenfiguren in de nissen overgeschilderd (8-9). Ca. 1510-1520 op koorgewelf figuratieve en florale be- schildering (10). Ca. 1570 Laatste Oordeel vernieuwd (11), nieuwe architectuurpolychromie met natuursteen-imitatie niet gehandhaafd), enkele karikaturale voorstellingen (12-14). In 1585 bak- steen-imitatie en opschrift op vernieuwde gordelboog (niet gehandhaafd). (bron:Q122982902)

dit gebouw elders, url of uri

http://www.wikidata.org/entity/Q2250690

https://www.reliwiki.nl/index.php?title=Zandt_%27t,_Hoofdstraat_43_-_Mariakerk

https://www.groningerkerken.nl/nl/kennisbank/kerken/Z/101/zandt-t-mariakerk

https://www.groningerkerken.nl/downloads/t_zandt_mariakerk_kerkbeschrijving_2021_herz_versie.pdf

https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/2023/in-de-mariakerk-in-noord-groningen-komt-restaurator-voor-vreemde-verrassingen-te-staan~v913064/

https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/40295

plaats waarin het gebouw ligt

't Zandt

Heeft huidige functie

Kerk / Hervormde kerk

Type verwarming

cv

Ingevoerd door

Aafje OUOU

gebouw beschreven in bron

Het kleurenschema van de middeleeuwse kerkinterieurs van Groningen

De voorstellingen van het Laatste Oordeel in Groninger kerken en hun geestelijke achtergrond

De Mariakerk. Kerk van 't Zandt. Een dorpskerk met een verhaal

Zacht herstel in 't Zandt

Alle middeleeuwse kerken. In Groningen en Drenthe

Bouwgeschiedenis

Eenbeukige kerk met recht gesloten koor 3de kwart 13de eeuw; verlenging mer nieuwe koor en driezijdige koorsluiting in 2de helft 15de eeuw; vensters schip vergroot in 1ste kwart 16 de eeuw (bij de restauratie zijn de 13de-eeuwse vensters gereconstrueerd); vernieuwing gordelboog tussen tweede en derde travee vanuit het westen in 1585. Restauratie 1962-1966.

Restauratiegeschiedenis

Tussen 1962 en 1964 zijn de schilderingen in de kerk ontdekt, bvlootgelegd en gerestaureerd door Jelle Otter. In de jaren '80 moest een groot deel van het lager gelegen muurwerk alweer vervangen worden doordat zouten de cementen restauratiepleister verwoest hadden. In 2023 werden alle schilderingen sober en minimaal geconserveerd tijdens een bevingsherstelronde door OUOU restauratoren. Ook tijdens deze ronde weer veel door zout verwoest restauratiepleisterwerk vervangen door kalkmortel. 

Schadegeschiedenis

Door de ligging heeft de kerk sinds de bouwtijd meerdere watervloeden meegemaakt waarbij zeewater in het metselwerk is getrokken. Daarnaast oefenen verzakkingen in de grondlagen (o.a. klei) al eeuwen lang druk uit op de constructie waardoor er vele scheuren zijn ontstaan. Ook de aardbevingen maken de schade erger. Het vele cement wat tijdens vorige restauraties in het gebouw is beland (vooral op bijna alle wanden) heeft een ongunstig effect op de vochttransporten.