Sint-Maartenskerk te Kollum

Uniek ID: RM23728
naam gebouw: Sint-Maartenskerk te Kollum
Rijksmonumentnummer: 23728
algemene beschrijving muurschilderingen: "De schilderingen die zich op de gewelven van de hoofdbeuk bevinden, stammen uit het derde kwart van de vijftiende eeuw. De grote Christoffelfiguur op de noordmuur van de vijfde travee is waarschijnlijk in de zestiende eeuw aangebracht. De schilderingen zijn onder te verdelen in figuratieve en decoratieve voorstellingen die zich op verschillende plaatsen op de gewelven bevinden”
(bron: Aldus is opgeschilderd. Middeleeuwse muurschilderingen in Friese kerken 1100 - 1600)
"De schilderingen stellen allerlei symbolische figuren van planten en dieren voor, die in stijl te vergelijken zijn met schilderingen te Loppersum en 't Zandt in Groningerland. Een nadere studie wordt thans te Nijmegen verricht door P.M. le Blanc in het kader van een overzicht van middeleeuwse muur- en gewelfschilderingen.”
(bron: Kollumerland en Nieuw Kruisland, voorafgegaan door Overzicht van de bouwkunst in Noordelijk Oostergo)
dit gebouw elders, url of uri: https://reliwiki.nl/index.php/Kollum,_Voorstraat_39_-_Maartenskerk; https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/23728; https://cms.beeldschrift.nl/api/api/file/saft/b8b07feda1d578ad7d0394a0d42b3ffe/
plaats waarin het gebouw ligt: Kollum
Heeft huidige functie: kerk
Type verwarming: CV
Bouwgeschiedenis: De huidige Nederlands-hervormde kerk te Kollum, die gewijd was aan Sint-Martinus, stamt uit de tweede helft van de vijftiende eeuw, ter vervanging van een twaalfde- eeuwse tufstenen kerk. Het is een tweebeukige bakstenen kerk bestaande uit een zeven traveeën diepe hoofdbeuk die overgaat in een vijfzijdig gesloten koor. Aan de westzijde van het schip bevindt zich de toren. In de eerste travee is de ingang met daarboven het orgel; hier bevinden zich geen muurschilderingen. Aan de noordkant van het schip bevindt zich een smalle en korte rechtgesloten zijbeuk. De hoofd- en zijbeuk zijn gescheiden door vijf spitsbogen die door pijlers worden ondersteund. De hoofdbeuk is overwelfd door een vijftal kruisgewelven. Ook de zijbeuk is van kruisgewelven voorzien.
(bron: Aldus…)
Restauratiegeschiedenis: 1882 restauratie van de kerk. De schilderingen zijn toen ontdekt door D.H. Andrea en A.J. Andrea. Van de schilderingen is een verslag gemaakt met een overzichtstekening van de kerk met daarin de plaatsaanduiding van de schilderingen. Bovendien zijn van bijna alle afbeeldingen tekeningen gemaakt. Het verslag en de tekeningen bevinden zich in het depot van het Fries Museum. (bron: Aldus…)
Kerk en toren zijn respectievelijk in 1960-1962 en 1962-1968 gerestaureerd o.l.v. het bureau Vegter te Leeuwarden.
Bij deze restauratie heeft men zich laten leiden door de onderste lagen die men aantrof en bracht men verschil aan tussen de kleur van de ribben, muralen en scheibogen en die van de dagkanten die wat donkerder zijn aangezet, evenals de korte gedeelten van de ribben, van de kruising uit gerekend. De wat gelige toon van de blanke velden is ontleend aan de gevonden toestand van de onderste pleisterlaag.
(bron: Kollumerland …)
Bij de restauratie in 1967 zijn de schilderingen in de gewelfkappen van het middenschip en koor opnieuw ontdekt en hersteld door J. Otter zonder gebruik te maken van bestaande documentatie uit 1882 (afb. 90-98).
(bron: Kollumerland …)
Schadegeschiedenis: Na de ontdekking in 1882 werden de schilderingen aan het oog onttrokken door de gewelven en muren weer over te witten.
gebouw beschreven in bron: Aldus is opgeschilderd. Middeleeuwse muurschilderingen in Friese kerken 1100 - 1600; Noordelijk Oostergo : Kollumerland en Nieuw Kruisland : voorafgegaan door Overzicht van de bouwkunst in Noordelijk Oostergo; Monumenten in Nederland. Fryslân.; RCE catalogus: Werkmap Kleur en schilderingen; RCE Catalogus: Kleuronderzoek Rijksmonumentale kerken in Groningen en Friesland; RCE Catalogus: De Maartenskerk te Kollum, R. Bosgraaf, 1973; RCE Catalogus: Langs oude Friese kerken, R. Steensma, 1971; RCE Catalogus: Vroomheid in hout en steen, R.Steensma, 1966
bron gegevens: Aldus is opgeschilderd. Middeleeuwse muurschilderingen in Friese kerken 1100 - 1600; Noordelijk Oostergo : Kollumerland en Nieuw Kruisland : voorafgegaan door Overzicht van de bouwkunst in Noordelijk Oostergo